“بیست و سه”

نگاهی به نمایش “زندانی خیابان دوم”، به کارگردانی “رضا حقی”

“مِل”، نقش اول مرد: “تو نمی‌فهمی جای من بودن یعنی چه!”

صحنه فضای داخلی آپارتمانی در نیویورک را به تماشا گذاشته است.
“مِل” و “ادنا” یک زوج میانسال…
اوه نه بگذارید این گونه بگویم، قفسی از بتن و تیر آهن و دو پرنده با بال زخمی در فضای بسته‌ی آن به روزمرگی خود مشغول‌اند:
“آواز من
وقتی صدای تو
جا مانده در قفس
–
بس بال و پر فشانده
جدا مانده
از نفس”

مِل بی قرار و پرسش‌گر در جستجوی بخش گم شده‌ی زندگی خود است؛
اندیشه “نیل سایمون” در رازی است که مِل با صدای بلند افشا می کند:
“نوع بشریت” در نزول و واخوردگی، عرصه را برای زندگی تنگ کرده است؛ و در هزار شکل بی‌شگون، بلعنده و خوفناک می‌نماید:
هوای پشت پنجره از آشغال‌های ریخته بر خیابان؛ همیشه بوی ناک؛
دیوار‌ها از نشت لوله‌های چدنی؛ پوسیده و نم ناک؛
فضا از زوزه‌ی سگ های ولگرد نحس خیابان؛ زخمی؛
و صدای شادخواری‌های مذبوحانه‌ی پشت چهاردیواری خانه؛ شب‌شکن و مزاحم…
حرف از انباشت آشغال روی آشغال است و تیره‌روزی آدمیان که دستی شوم، سعادت و سرنوشت‌شان را به نابودی می‌کشاند:
و این مِل است که کمی زودتر از ادنا و (دیرتر از ما!) به سبب درماندگی؛ درمی‌یابد؛ تمدن معاصر، آن آرمان شهر موعود نیست!
پس روشن است در خاموشی دهان‌ها و ذهن‌ها؛ آرواره‌های اقتصاد و مافیا؛ بلعنده‌‌ی فرصت‌های شغلی به کار تفریق عدالت و فرهنگ از زندگی انسان معاصر است.
“وامانده در گلو
بغضی فشرده دارد و –
رویای دشت و کوه
–
تنها و نا امید
چنگی به قفل می‌زند
اما کو کلید!؟”

ساختار متن نمایش از تقارنی شیرین برخوردار است، و بی شعبده و جادو؛ خوشا که هیچ برگی از سرباز و شاه و بی بی؛ تا پایان بازی، بر زمین نمی‌ماند.
به گواه آنچه دیدم، هیچ ذهنی تا پایان اجرا نمی‌رمد، دهانی به خمیازه نمی‌افتد؛ و پایی خواب نمی‌رود!
اگر چه وقتی دنیامان را آب می‌برد، چه بی‌شمار آدمیان را خواب می‌برد:
هشدار که در نیمه اجرا به پشت سرم نگاه کردم و با شگفتی و افسوس ردیف‌های خالی صندلی‌های سالن را دیدم.
-تنها “بيست و سه” تماشاگر!
– پس کجایند مردمان شهرم؟ در خوابند!؟
“تا کوهسار، هرگز!
آواز من،
دم ساز بال قناری نیست
راه هست و ، غبار هست و، سواری نیست!” (۱)