عواقب کرونا در گفت‌وگو با لی ادلکورت، متخصص پیش‌بینی روندهاMarch 11, 2020
///
نویسنده: مارکوس فرز|ترجمه‌ی حسام امامی
///
لی ادلکورت، متخصص پیش‌بینی روندها، می‌گوید واگیر کرونا به «رکود جهانی عظیمی که تا کنون تجربه نشده» خواهد انجامید اما در نهایت به بشریت اجازه خواهد داد ارزش‌های خود را از نو بچیند.
او به مجله‌ی معماری و طراحی داخلی آنلاین «دزین» می‌گوید این ویروس در حال ایجاد یک «قرنطینه‌ی مصرف» است و تأثیر شگرف فرهنگی و اقتصادی برجا خواهد گذاشت.
می‌گوید مردم بالاجبار به زندگی با دارایی‌های کمتر و مسافرت‌رفتن‌های کمتر عادت می‌کنند چون این ویروس زنجیره‌ی تأمین جهانی و شبکه‌های حمل‌ونقل را مختل می‌کند.
قرنطینه‌ی مصرف
می‌گوید: «به نظر می‌رسد ما جمعاً در حال ورود به یک قرنطینه‌ی مصرف هستیم که در آن خواهیم آموخت چطور فقط با یک لباس شاد باشیم، داشته‌های محبوب قدیمی خود را از نو کشف کنیم، کتابی فراموش‌شده بخوانیم و حسابی مایه بگذاریم تا زندگی را زیبا کنیم.»
اما استدلال می‌کند این ویروس همچنین نشان می‌دهد چطور اختلال اقتصادی می‌تواند مزایای محیط‌زیستی داشته باشد.
او با اشاره به اینکه انتشار کربن و آلودگی صنعتی چین پس از آغاز شیوع کرونا در این کشور کاهش یافته می‌گوید: «تصاویر جدید از هوای بالای چین نشان داد چطور دو ماه بدون تولید هوای آسمان را صاف کرده و به مردم اجازه داده نفس بکشند. این یعنی ویروس نشان خواهد داد که چطور کاهش سرعت یا تعطیلی صنایع می‌تواند محیط‌زیست بهتری بیافریند که قطعاً در مقیاس بزرگ قابل مشاهده خواهد بود.»
به یک سیستم بهتر امیدوارم
«به همین هم امید دارم: یک سیستم دیگر و بهتر برقرار شود که احترام بیشتری برای کار و شرایط بشر قائل است.»
ادلکورت که مدیر آژانس پیش‌بینی ادلکورت واقع در نیویورک است، از افریقای جنوبی و قرنطینه‌ی خودخواسته، پس از سخنرانی ماه گذشته‌اش در کنفرانس دیزاین ایندابا در کیپ‌تاون، از طریق ایمیل پاسخ دیزن را داده است.
پاسخ‌های او مصادف شد با زمانی که نخست‌وزیر ایتالیا حکم قرنطینه‌ی بخش اعظم شمال ایتالیا، از جمله میلان و ونیز، را امضا کرد؛ تصمیمی که صنایع مُد و طراحی این مناطق را به مخاطره انداخت.
شیوع ویروس در شمال ایتالیا تا اینجا به تعویق نمایشگاه مبلمان میلان و دوسالانه‌ی معماری ونیز و همین‌طور نمایشگاه املاک MIPIM فرانسه و دوسالانه‌ی نور+ساختمان آلمان و رخدادهای دیگر انجامیده.
رخدادها «باید همین امروز دست از برگزاری بکشند»
ادلکورت می‌گوید بقیه‌ی برگزارکنندگان رخدادها هم باید از این تصمیم‌ها تبعیت کنند. می‌گوید: «هر کس که هنوز در کار برنامه‌ریزی رخدادهای عمومی در ماه‌های آتی است باید امروز دست از برنامه‌ریزی بکشد و راه‌های نوآورانه‌ای برای ارتباط بیابد و اطلاعات را طور دیگری منتشر کند.» او اضافه می‌کند: «متأسفانه در این فاجعه درمان عاجلی نداریم. باید وقتی مهار شد، پس‌مانده‌ها را برداریم و همه‌چیز را از صفر دوباره بسازیم.»
ادلکورت، متولد هلند در 1950، را یکی از تأثیرگذارترین متخصصان پیش‌گویی روندها می‌دانند که به شرکت‌های حوزه‌ی مُد و برندهای مصرفی در سراسر جهان مشاوره می‌دهد. در سال 2003، مجله‌ی تایم او را در فهرست 25 نفر از تأثیرگذارترین افراد در صنعت مُد جا داد. او از 1998 تا 2008، مدیر آکادمی طراحی آیندهوون بوده.
در 2015، «پایان مُد به شکل آشنای فعلی» را اعلام کرد و گفت این صنعت تبدیل شده به یک «پارودی مسخره و رقت‌انگیز از چیزی که تا کنون بوده.»
متن گفت‌وگو با ادلکورت را بخوانید:
مارکوس فرز: فکر می‌کنید تأثیر ویروس کرونا چه خواهد بود؟
لی ادلکورت: تأثیر ویروس کرونا چندلایه و پیچیده است، از ناباوری و قوت‌قلب اجتماعی گرفته تا درکی مترقی از تأثیرش بر جان‌های ما، دلهره‌ی ترسناک سناریوهای احتمالی، و از تحقق راهکارهای نهایی برای تفکیک خودخواسته در جامعه گرفته تا دفاتر، آتلیه‌ها و خلوت‌های مستقل شخصی.
وقتی اعداد چنین شتابان در بازه‌های کوتاه زمانی جهش می‌کنند درک حساب‌وکتاب ویروس سخت است و ناباوری مداوم در پی‌اش می‌آید. فعلاً، فقط چین، کره و ایتالیا اقداماتی کرده‌اند و کشورهای دیگر مجبور خواهند شد همین مسیر را بروند.
هر کس که هنوز در کار برنامه‌ریزی رخدادهای عمومی در ماه‌های آتی است باید امروز دست از برنامه‌ریزی بکشد و راه‌های نوآورانه‌ای برای ارتباط بیابد و اطلاعات را طور دیگری منتشر کند. شاید خبر خیلی بدی برای تمام فارغ‌التحصیل‌های آینده باشد چون باید زیر سقف خانه‌ی خودشان کلاه فارغ‌التحصیلی را هوا بیاندازند.
مارکوس فرز: شما به مجله‌ی کوارتز گفته بودید «فکر می‌کنم باید خیلی بابت این ویروس قدردان باشیم چون شاید دلیل بقای ما به‌عنوان یک گونه از موجودات زنده باشد.» هنوز به این حرف اعتقاد دارید؟ منظورتان چیست؟
لی ادلکورت: مقاله‌ی کوارتز از گفت‌وگوی کوتاهی در فواصل تنفس کنفرانس دیزاین ایندابا برداشت شده و ویروس موضوع اصلی نبوده ولی من به حرفی که زدم اعتقاد دارم.
من در مقام یکی از هدف‌های اصلی این ویروس، به‌خاطر سن بالا و سابقه‌ی بیماری‌های تنفسی، به خطرات فوری و تهدیدهایی که برای مردم سراسر جهان دارد آگاهم. بسیار ناراحت خانواده‌های افرادی هستم که تا اینجا جان خود را به این بیماری جدید باخته‌اند. امیدوارم مرگ آنها بیهوده نباشد و جهان بکوشد کرامت و بقای انسان را احیا کند.
تأثیر شیوع این ویروس وادارمان خواهد کرد شتاب را کم کنیم، از هواپیماسوارشدن بپرهیزیم، از خانه کار کنیم، صرفاً میان دوستان صمیمی و خانواده پی سرگرمی باشیم، و یاد بگیریم خودبسنده و مراقب باشیم. به‌یکباره، شوهای فشن به‌نظر عجیب و بلامحل می‌آید، تبلیغات مسافرتی که وارد فضای کامپیوتری‌مان می‌شود متجاوزانه و مسخره به چشم می‌آید، فکر پروژه‌های آتی هم مبهم و بی‌نتیجه است. اصلاً اهمیتی هم خواهد داشت؟ هر روز یکی از سیستم‌هایی را که از زمان تولد می‌شناسیم زیر سوال می‌بریم و موظفیم احتمال مرگشان را در نظر بگیریم.
چندین سال است فهمیده‌ایم برای بقا به‌عنوان یک گونه از موجودات زنده و حفظ زندگی زمین باید تغییرات شدیدی در شیوه‌ی زندگی، مسافرت، مصرف و سرگرمی خود بدهیم.
به‌هیچ وجه امکان ادامه‌ی تولید همین تعداد کالا و همین تعداد انتخابی که عادتمان شده را نداریم. انبوه اطلاعات ناتوان‌کننده درباره‌ی هیچ‌وپوچ فرهنگ ما را کرخ کرده. نسل‌های جوان‌تر هر روز بیشتر می‌فهمند که داشتن و تلنبارکردن لباس و ماشین دیگر حتی جذاب هم نیست.
اما روح‌وروان بشر انگار مقاومت می‌کند و می‌خواهد بیازماید و ببیند چیزها خودبه‌خود ازهم‌می‌پاشند یا نه و همین‌طور که به کار معمول خود مشغولیم منتظر می‌ماند. بنابراین، یک وقفه‌ی ناگهانی در تمام این چیزها به‌خاطر ویروس قدرت تصمیم‌سازی را از ما می‌گیرد و در ابتدای کار شتاب را تا حدی وحشتناک کم می‌کند. ما دیگر عادت نداریم کارها را بدون تعجیل انجام بدهیم، منتظر جواب‌ها بمانیم و پی راه‌حل‌‌ها بگردیم یا در حیاط‌خلوتمان تولید کنیم. مهارت‌های بداهه و خلاقیت به ارزشمندترین دارایی‌ها بدل خواهد شد.
آدم‌های زیادی متوجه اتفاقی که الآن دارد سر دنیا و اقتصاد ما می‌آید نیستند. در شرکت‌ها معمولاً تا 90 درصد اقلام ساخت چین و از مواد نفتی مثل پلاستیک و پلی‌استر است. دور نیست که قفسه‌ها را خالی از کفش و تلفن و لباس و حتی خمیردندان ببینیم. با کمبود اقلام پزشکی روبه‌رو خواهیم بود و خواهیم دید تولید بی‌حدومرز سوغاتی‌های زشت و بسته‌های هدیه‌ی به‌دردنخور به پایان می‌رسد.
صادرات لاینقطع ساری‌های جنس‌موادی به هند و لوازم پلاستیکی خانه به افریقا، که طی سالیان به‌شدت اقتصادهای بومی را مختل کرده و بیکاری (و آلودگی) زیادی را باعث شده هم شاید متوقف شود و احتمالاً فرصت‌های تازه‌ای برای تولید بومی ایجاد کند.
در وضعی خواهیم بود که صفحه‌ای خالی برای شروعی تازه خواهیم داشت چون پول و شرکت‌های زیادی در فرایند کندتر شدن از بین خواهد رفت. جهت‌دهی دوباره و شروع تازه نیاز به بینش و بی‌پروایی زیادی دارد تا اقتصادی جدید بسازد با ارزش‌ها و روش‌های مدیریت تولید، ترابری، توزیع و خرده‌فروشی متفاوت.
مارکوس فرز: همین حالا این ویروس چه تأثیری بر بخش‌های طراحی و مُد گذاشته؟
لی ادلکورت: هزینه‌ی واقعی تعطیلی در ایتالیا و ژاپن و نیز کره و چین به رکود جهانی عظیمی که تا کنون تجربه نشده خواهد انجامید. این نه یک بحران اقتصادی که یک بحران اختلال است. مردم دیگر جایی نمی‌روند، بیرون نمی‌روند، پول خرج نمی‌کنند، تعطیلات نمی‌روند، رخداد فرهنگی نمی‌روند، حتی کلیسا هم نمی‌روند!
تعویق نمایشگاه مبلمان میلان، دوسالانه‌ی معماری ونیز، حج، نیایش پاپ، و احتمالاً بازی‌های المپیک و موارد بعدی همگی در حد خود فجایعی اقتصادی‌اند؛ تجمیعشان باعث توقف گردش پول می‌شود. تمام بخش‌ها ضربه دیده‌اند به‌خصوص برندهای لوکس، خطوط هواپیمایی، صنعت مهمان‌یاری، لوازم الکترونیک و غذاهای وارداتی.
متأسفانه در این فاجعه درمان عاجلی نداریم. باید وقتی مهار شد، پس‌مانده‌ها را برداریم و همه‌چیز را از صفر دوباره بسازیم. به همین هم امید دارم: یک سیستم دیگر و بهتر برقرار شود که احترام بیشتری برای کار و شرایط بشر قائل است. در نهایت، مجبور می‌شویم کاری کنیم که از اول هم باید تا حالا کرده بودیم.
مارکوس فرز: فکر می‌کنید در چند ماه آینده چه خواهد شد؟
لی ادلکورت: فعلاً، تعطیلی بیشتر جامعه را می‌بینیم، کشور به کشور. نیم‌کره‌ی گرم‌تر جنوبی انگار وضع بهتری دارد اما هنوز از این موضوع مطمئن نیستیم. مجبور خواهیم شد به زندگی با اخبار کمتر، کالاهای جدید کمتر، خبرنامه‌های کمتر و پاپ‌آپ‌های کمتر خو کنیم. باید همه‌ی عادت‌هایمان را ترک کنیم درست مثل اینکه داریم اعتیاد را ترک می‌کنیم؛ ترک ناگهانیِ خرید.
به نظر می‌رسد ما جمعاً در حال ورود به یک قرنطینه‌ی مصرف هستیم که در آن خواهیم آموخت چطور فقط با یک لباس شاد باشیم، داشته‌های محبوب قدیمی خود را از نو کشف کنیم، کتابی فراموش‌شده بخوانیم و حسابی مایه بگذاریم تا زندگی را زیبا کنیم. تأثیر ویروس فرهنگی خواهد بود و برای ایجاد دنیایی آلترناتیو و بسیار متفاوت حیاتی.
مارکوس فرز: فکر می‌کنید تأثیرات طولانی‌مدت‌تر این ویروس بر جامعه و محیط‌زیست چه خواهد بود؟
لی ادلکورت: تصاویر جدید از هوای بالای چین نشان داد چطور دو ماه بدون تولید هوای آسمان را صاف کرده و به مردم اجازه داده نفس بکشند. این یعنی ویروس نشان خواهد داد که چطور کاهش سرعت یا تعطیلی صنایع می‌تواند محیط‌زیست بهتری بیافریند که قطعاً در مقیاس بزرگ قابل مشاهده خواهد بود. اگر سفرهای هوایی و دریایی، سفرهای تفریحی، سفرهای کاری و حمل‌ونقل را هم حساب کنیم، پاکسازی‌اش چشمگیر خواهد بود.
بنابراین، اگر عاقل باشیم، که متأسفانه حالا می‌دانیم نیستیم، از نو با قوانین و مقررات جدید شروع می‌کنیم؛ می‌گذاریم کشورها برگردند به فوت‌وفن‌ها و ویژگی‌های خاص خودشان و صنایع خانگی را باب می‌کنیم که شکوفا می‌شوند و قرن هنر و صنایع دستی را رقم می‌زنند؛ جایی که کار دست گرامی‌تر از هر چیز دیگری است.
تعطیلی منظم کارخانه‌های تولیدی برای دو ماه در سال می‌تواند بخشی از این مفهوم باشد، مثل استودیوهای خلاقه‌ی جمعی که همزمان برای چندین برند تولید ایده می‌کنند و اقتصادی بزرگ با تأثیرات محیط‌زیستی بسیار سبک‌تری می‌سازند.
صنایع و فعالیت‌های بومی جان می‌گیرند و ابتکارهای مردم‌محور با سیستم‌های تهاتری و میز باز، بازارهای عرضه‌ی مستقیم کشاورزان و رخدادهای خیابانی، مسابقه‌های رقص و آواز، و زیباشناسی بسیار غالب محصولات خودساخته جایگزین می‌شوند. انگار پیش‌بینی‌ام از «عصر آماتور» خیلی زودتر از چیزی که فکر می‌کردم محقق می‌شود.
اشتراک: پریسا گندمانی
منبع:
Coronavirus offers “a blank page for a new beginning” says Li Edelkoort
