پای صحبت هنرمند جوان “اعظم فاضلی” هنرمند جوان فعال صنایع دستی
گفتگو از: علیرضا طیاری
استان گیلان از قطب‌های صنایع دستی کشور است. که با دستان هنرمندان خوش ذوق این منطقه، آثار قابل توجه‌ای را از ترکیب هنر و صنعت پدید می‌آورد. از جمله هنرهای مورد توجه هنرمندان این سرزمین، تزیینات روی سفال‌ها و بشقاب‌ها می‌باشد. در همین عرصه جوانان هنرمندی به این هنر می‌پردازند که در این گفتگو با یکی از چهره‌های فعال این هنر آشنا می‌شویم.
هنرمند گرامی، خانم اعظم فاضلی با سپاس از شما که مصاحبه رو پذیرفتید، بفرمایید فعالیت در این زمینه را از کی آغاز کردید؟
– متشکرم. حدود سه سال هست که با هنر نقاشی روی سفال آشنا شدم و تدریجا این ایده در ذهنم شکل گرفت که از نقوش ختایی موجود در کاشیکاری‌ها و بناهای تاریخی و تذهیب نیز می‌توانم استفاده کنم.
– نگاره‌های مورد اشاره روی ظروف، زیبا و هنرمندانه به نظر می‌رسد. آیا در این زمینه آموزش خاصی دیدید؟
– مسلما بله. زیر نظر یکی از اساتید بسیار خوب گیلانی به نام سرکار خانم “لادن استاد سرایی” آموزش دیدم و البته رسیدن به مهارت نسبی و قابل قبول در این زمینه نیاز به تمرین و بستگی به تلاش خود هنرجو هم دارد.
– ایده‌ی بهره از نقوش ختایی چگونه در ذهن‌تان شکل گرفت؟
– به دلیل چشم‌نوازی و کشش درونی به نقوش رمزگونه و پرمحتوای به کار رفته در معماری کهن ایران و همچنین بعد مفهومی عنصر خاک و جایگاه هنر سفال‌سازی، این ایده در ذهنم شکل گرفت.
– بیشتر نگاره‌های مورد استفاده‌ی شما، در فرم‌های دایره‌ای بکار رفتند، آیا نماد خاصی در این گرایش مد نظر بوده؟
– بله. نه تنها نقوش؛ بلکه رنگ‌های بکار رفته در فرم دوار بشقاب آگاهانه بوده و برایم الهام‌بخش و نمادی از هویت زن شرقی و خاصه ایرانی و مظهر تعادل و آرامش است.
– مهم‌ترین رسالت این تلاش زیبا را در چه می‌بینید؟
– زنده نگه داشتن هنر سرزمینم ایران، اولین رسالتی است که مد نظر قرار دادم. در واقع کوشیدم با نگاهی بومی‌گرا، در پیوند آنچه که در نماهای معماری ایران به عنوان نگاره بکار رفته و ترکیب‌اش با جنبه‌های زیباشناسی که آموختم، به آثارم شکل دهم.
– لطفا درباره‌ی نقوش بکار رفته در آثار تان توضیح بدهید.
– آثار ارائه شده غالبا نقوش ختایی در سبک زرنگاری است و همچنین نگاره‌های گل و مرغ را در بر دارد. البته شماری از آثارم نمونه‌هایی شبیه‌سازی شده از بشقاب‌های تاریخی دوران ساسانی است که امروزه تنها در موزه‌ها یافت می‌شود.
– آیا آماده‌سازی ظروف خام در بخش سفال‌گری هم به عهده‌ی شماست؟
– متاسفانه در گیلان در زمینه‌ی سفال‌گری محدودیت‌هایی وجود دارد. که کار را کمی سخت می‌کند. به همین علت بشقاب‌ها خریداری می‌شوند. اما من و همکارانم چندین مدل حجم سفالی هم ارائه دادیم. ولی به علت کمبود مواد و ابزارهای مورد نیاز و دور از دسترس بودن اساتید، تولید محدود بوده است.
– اشاره به همکاران داشتید؛ با خبریم گروه هنری “زیما” را تشکیل دادید. لطفا وجه تسمیه این گروه را توضیح بدهید.
– در واقع من به اتفاق خواهرم اعضای اصلی گروه هستیم و از یاری برخی دوستان صاحب‌نظر نیز بهره می‌بریم. نام زیبای زیما، ریشه در زبان کهن اوستا دارد به معنی زمین، حیات و زندگی. در واقع با عشق و هنر و رعایت اصول زیباشناسی تلاش می‌کنیم انعکاس زیبایی از زندگی و رویش را با نقوش تجریدی و نگاره‌های الوان به ظروف سفالی ساخته از خاک بیافزاییم.
– آیا متولیان امر از جمله سازمان میراث فرهنگی حامی شما هستند؟ آیا در فراهم‌سازی سرمایه و امکانات لازم و بازاریابی به حمایت از شما از سوی سازمان‌های مرتبط اهتمامی شده است؟
– البته با سرمایه شخصی شروع کردیم، و امیدواریم با گسترش کار به لحاظ شمار تولید، با توجه به این که هنرهای دستی گیلان یکی از قطب‌های درآمدزایی این استان است، از نهاد‌های متولی این امر حمایت بگیریم و اقدامات اولیه برای تحقق این مهم را در برنامه داریم.
– در حال حاضر از چه طریقی به ارایه آثار خود می‌پردازید؟
– در آغاز از خدمات تقریبا رایگان فضای مجازی برای معرفی آثار و تبلیغات بهره بردیم. البته امیدواریم به زودی با اهتمام سازمان میراث فرهنگی و صنایع دستی، غرفه‌ای دایمی داشته باشیم و حتی با حمایت سازمان از بیمه آن نهاد برخوردار شویم. اگر در این زمینه توجه کافی شود، بسیاری از جوانان جویای کار در این استان می‌توانند با انگیزه‌های کافی جذب ظرفیت‌های این هنر و صنعت گردند.
– آیا برای ادامه کار در آینده برنامه‌ای دارید؟
– بله ایده‌های بسیاری هست. مثل برگزاری نمایشگاه درسالن‌های فرهنگی با حمایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. برگزاری دوره‌های آموزشی برای هنرجویان جوان که از نیروهای بازار کار هستند، با حمایت سازمان فنی و حرفه‌ای. شرکت در غرفه‌های دایمی و نمایشگاه ها با حمایت سازمان میراث فرهنگی. آموزش در برنامه‌های آموزشی صدا و سیما، شبکه‌ی باران، با حمایت سازمان صدا و سیمای استان گیلان. باید به موارد پیش گفت حفظ کیفیت و افزایش کمیت در تولید را هم اشاره کنم. اگر حمایت باشد ظرفیت این هست که ده‌‌ها نفر در کارگاه‌های بزرگ به کار در این زمینه هنری مشغول شوند.
– بله با اقتصادهای خرد می‌توان به جنگ دیو بیکاری رفت… سایت هفت هنر امیدوار است، با انجام این مصاحبه، مسیر شما برای رسیدن به آرمان‌های خوب‌تان کوتاه‌تر شود. و حرف آخر؟
واقعیت این است که صنایع دستی چه به عنوان هنر و چه به عنوان صنعت، جایگاهی متناسب با کاربرد و اهمیت‌اش ندارد. هر تمدنی استوار بر داشته‌های فرهنگی بومی خودش است. باید مواظب باشیم هویت فرهنگی‌مان را فراموش نکنیم. اگر ما نخواهیم یا نتوانیم داشته‌های فرهنگی و هنری‌مان را حفظ کنیم، به مرور هویت خودمان را فراموش می‌کنیم. ما با باورداشته‌‌های فرهنگی خود، می‌توانیم هویت فرهنگی‌مان را بهتر احیاء کنیم. امیدوارم چنین نگاهی هم در مردم هم در متولیان امر نهادینه شود. ما از جوانانی هستیم که در سایه هنر، به کارآفرینی فرهنگی روی آوردیم، اگر مورد حمایت قرار بگیریم، قطعا با انگیزه بیشتر ادامه می‌دهیم. خب جایی که کار باشد، فقر نیست. فرهنگ باشد، ابتذال نیست. بنابراین باید از کارآفرینی حمایت شود، خاصه این که آمیخته به هنر و فرهنگ باشد. از مردم عزیز انتظار داریم با نگاهی مثبت حمایت‌مان کنند، تا بتوانیم به راه‌مان ادامه دهیم. از سایت هفت هنر نیز برای انجام این مصاحبه متشکرم.
